Truffle thường được gọi là nấm đất hay nấm cục. Giá của loại truffle đen thường 3.000-5.000 USD/kg và trong các bữa tiệc sang trọng, vài lát mỏng truffle đen cũng tạo nên hương vị và sức hấp dẫn không thể cưỡng của món ăn.
Trong khi đó, giá của truffle trắng lại cao gấp 3 lần loại nấm đen và các buổi đấu giá luôn là đề tài của giới truyền thông.
Tháng 11/2005, một củ nấm đất nặng 1,2 ký đã được bán với giá kỷ lục 112.000 USD, tại một buổi đấu giá từ thiện quốc tế ở Ý. Người mua (giấu tên và đến từ Hồng Kông) đã mua củ nấm trắng này thông qua hệ thống viễn thông kết nối vệ tinh.
Theo những người săn lùng nấm đất, loại nấm màu trắng thuộc loại cực hiếm. Nhiều người ngờ rằng người mua là tỷ phú Stanley Ho – ông vua sòng bạc nổi tiếng Macau.
Tháng 12/2007, Stanley Ho chính thức ra mặt khi đặt giá kỷ lục 330.000 USD cho củ nấm truffle trắng nặng 1,5 ký. Kỷ lục này được tái diễn vào 27/11/2010 khi chính tỷ phú Ho lại bỏ ra khoản tiền tương tự để sở hữu cặp nấm truffle trắng nặng gần 1kg.
Tháng 12/2014, một kỷ lục khác được thiết lập. Sabatino Truffles – một trong những nhà cung cấp nấm đất lớn nhất thế giới – phát hiện cục nấm khoảng 1,89 kg, gấp gần 2 lần kích cỡ của cây nấm lớn nhất trong sách kỉ lục Guinness thời điểm đó. Ước tính, giá trị của nó lên tới… 1 triệu USD! Cục nấm này được mang đấu giá tại New York.
Thuộc họ nhà nấm, có vẻ bề ngoài chẳng mấy bắt mắt nhưng nấm truffle trắng luôn có tên trong danh sách những thực phẩm đắt nhất thế giới. Nấm truffle trắng chỉ mọc tự nhiên ở vài vùng đất hiếm hoi trên thế giới, nên giá đắt như vàng. Người Hy Lạp và La Mã cổ đại ca ngợi nấm truffle như một loại thần dược phòng the, có tác dụng khơi nguồn cảm hứng và ẩn chứa sự bí ẩn đầy lôi cuốn.
Còn trong ẩm thực hiện đại, người ta còn kháo nhau chuyện để một củ nấm truffle trong tủ lạnh thì các món ăn trong tủ cũng trở nên thơm ngon, quyến rũ hơn bởi mùi hương từ truffle lan tỏa và ngấm vào.
Trên thị trường thế giới, nấm truffle cao cấp thường có xuất xứ từ một số vùng thuộc châu Âu, nhưng nổi tiếng và đắt nhất là nấm mọc ở thị trấn Alba, thuộc Piedmont, phía Tây Bắc nước Ý. Khí hậu mát mẻ, ẩm ướt và điều kiện thổ nhưỡng đặc biệt của vùng đất nhiều đồi núi này khiến nấm truffle trắng ở đây có vị ngọt và mùi thơm kỳ lạ mà các loài nấm mọc ở những nơi khác không thể có được.
Một yếu tố nữa làm nên giá trị của nấm truffle trắng Alba là cho đến nay, nó chỉ có thể mọc tự nhiên. Chưa một dự án nhân giống nào thành công. Ở Alba, nấm truffle trắng có thể thu hoạch quanh năm, nhưng mùa cao điểm là từ tháng 9 – 12. Gọi là thu hoạch thực ra không chính xác, mà phải gọi là “săn”, vì người ta sử dụng chó hoặc heo nòi được huấn luyện đặc biệt để đánh hơi tìm loại nấm quý giá này.
Nấm truffle thường mọc rải rác, ẩn dưới lớp lá khô mục nát quanh những gốc cây sồi nên rất khó phát hiện, mà phải nhờ đến khứu giác đặc biệt của chó hoặc heo nòi. Trước kia, người săn nấm truffle ở Alba thường dùng heo nòi, vì trong lĩnh vực này, heo nòi thính mũi hơn chó. Nhưng vì heo nòi hay ăn vụng nấm, nên ngày nay, người ta chuộng dùng chó hơn.
Vì giá trị của truffle, nên tại Pháp và Ý đã hình thành các đường dây và băng đảng chuyên ăn cắp và kể cả cướp loại nấm cực kỳ đắt này. Bên cạnh đó cũng xuất hiện đường dây hàng giả, tức nấm không có mùi vị gì cả. Trung Quốc bị các nhà cung cấp nấm của Ý và Pháp chỉ đích danh.
Ricky Hồ
