Ngày 26/7/2025, tại Văn phòng Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao (HVNCLC), 19 đội thi đến từ các trường THPT, cao đẳng và đại học đã mang đến vòng bán kết cuộc thi “Dự án xanh – Sáng kiến tái chế – Giải pháp tuần hoàn” những ý tưởng độc đáo, thiết thực và đậm chất “xanh”.
Cuộc thi do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao (HVNCLC), Trung tâm BSA và Chương trình HVNCLC – Chuẩn hội nhập tổ chức, với sự đồng hành của DUYTAN Recycling
Cuộc thi nằm trong khuôn khổ “Diễn đàn Chuyển đổi Xanh và Ngày hội Tái chế 2025” sễ diễn ra vào ngày 31/7/205 tai Hội trường Thống Nhất – Dinh Độc Lập
Ban giám khảo là các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực liên quan, gồm:
– Ông Trịnh Bảo Sơn: Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM – Tiến sĩ khoa học và công nghệ môi trường;
– Ông Trần Quốc Bảo: Chuyên gia ESG – Thạc sĩ Phát triển bền vững;
– Bà Võ Thị Ngọc Dung: Tiến sĩ – Đồng sáng lập Cộng đồng hỗ trơ khởi nghiệp sáng tạo Ecotechc- Techfest.
19 dự án sinh viên vào bán kết Cuộc thi “Dự án xanh – Sáng kiến tái chế – Giải pháp tuần hoàn”
Từ lá chuối đến vỏ sầu riêng, mọi thứ đều có thể “hồi sinh”
Tranh tài đầu tiên là dự án BACHI – hộp đựng thực phẩm từ lá chuối phủ nano chitin. Thay vì dùng hộp xốp hay nhựa dùng một lần, nhóm đã tạo ra loại hộp vừa thân thiện môi trường, vừa giữ được độ tươi và an toàn thực phẩm. Với nguyên liệu chính là lá chuối, vốn thường bị bỏ phí trong nông nghiệp, kết hợp công nghệ nano sinh học, chiếc hộp này có thể phân hủy hoàn toàn và cung cấp chất hữu cơ cho đất sau khi sử dụng.
Tiếp nối là dự án GREENPOUCH LAB – túi ươm cây tự hủy từ vỏ chuối và bột rong biển. Sản phẩm vừa là giá thể trồng cây, vừa là nguồn dinh dưỡng hữu cơ khi phân hủy.
“Chúng em mong muốn mang đến giải pháp canh tác xanh cho bà con vùng sâu, thay thế túi nilon hiện nay”, nhóm chia sẻ.
Các chuyên gia đánh giá cao tính ứng dụng của sản phẩm và khuyến nghị kết nối với các hợp tác xã nông nghiệp để thử nghiệm diện rộng.
Một mô hình khép kín khác là BIOMUSH, tận dụng rác hữu cơ – bã cà phê, vỏ trái cây, bã trà để nuôi nấm và tạo phân vi sinh sau thu hoạch. Ý tưởng này thể hiện rõ tinh thần “không rác thải” và đã được nhóm thử nghiệm thực tế tại TP.HCM.
Tuy nhiên, ban giám khảo nhấn mạnh nhóm cần bổ sung số liệu định lượng để chứng minh tác động giảm phát thải.
Đột phá từ công nghệ, từ AI đến vật liệu nano
Nếu nhiều đội tập trung vào tái chế sinh học, nhóm sinh viên trường Đại học Quốc tế Miền Đông lại mang đến dự án “EIU – Net Zero”, số hóa tòa nhà đại học của mình bằng phần mềm tự phát triển, tích hợp công nghệ IoT và AI. Nhờ giải pháp này, mức tiêu thụ điện năng giảm đến 30%, góp phần đưa trường tiến gần hơn đến mục tiêu Net Zero.
Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý nhóm cần tìm đối tác đầu tư và cố vấn kinh doanh nếu muốn thương mại hóa giải pháp này.
Cũng từ Đại học Quốc tế Miền Đông, nhóm MYCOTUBE mang đến sản phẩm ống ủ phân sinh học từ phế phẩm cây cao su. Thay vì bỏ phí thân cây cao su sau khi khai thác, nhóm nghiên cứu đã tạo ra sản phẩm vừa ủ phân vừa tự phân hủy, phù hợp với nông nghiệp đô thị và trồng cây xanh trong thành phố.
Một hướng tiếp cận độc đáo khác đến từ Green Choice – nhóm sinh viên Đại học Nguyễn Tất Thành. Họ đã biến vỏ sầu riêng thành chế phẩm hữu cơ giúp cải tạo đất và tăng năng suất nông nghiệp. Dự án không chỉ tận dụng phụ phẩm từ ngành trái cây mà còn hướng đến xuất khẩu khi kết hợp sản phẩm sấy thăng hoa từ cơm sầu riêng.
Giám khảo đánh giá cao mô hình hệ sinh thái khép kín này và gợi mở nhiều tiềm năng thương mại.
Vật liệu sinh học, giải pháp thay thế nhựa từ đại dương đến… làn da
Hai dự án đáng chú ý khác là Nachito và Chibi Mask, cùng sử dụng chitosan – một chất chiết xuất từ vỏ tôm cua, để thay thế vật liệu nhựa truyền thống. Nachito là màng bọc thực phẩm sinh học, giúp kéo dài độ tươi và giảm sử dụng bao bì nilon. Trong khi đó, Chibi Mask là mặt nạ sinh học, thân thiện với da và môi trường, có thể rã đông, đông lại mà không cần bảo quản lạnh. Cả hai đều nhận được sự ủng hộ của giám khảo, dù được lưu ý về tiêu chuẩn xuất khẩu và kiểm chứng da liễu khi đi vào sản xuất hàng loạt.
Từ phế phẩm nông nghiệp, nhóm ECOCO (ĐH Bách khoa – ĐHQG TPHCM), đã sáng chế tấm cách âm từ xơ dừa. Không chỉ có khả năng tiêu âm, sản phẩm còn có thể phân hủy sau sử dụng và giúp người nông dân nâng cao giá trị cây dừa.
Chuyển đổi số mô hình tiêu dùng tuần hoàn
Không chỉ dừng lại ở sản phẩm vật lý, cuộc thi còn ghi nhận những dự án chuyển đổi mô hình tiêu dùng. Tiêu biểu là EcoCycle Mall, nền tảng trực tuyến do các bạn sinh viên từ KTX Cỏ May (ĐH Nông Lâm TP.HCM) xây dựng. Ứng dụng này giúp người tiêu dùng dễ dàng mua, bán, ký gửi các sản phẩm tái chế, truy xuất nguồn gốc, tích điểm xanh và lựa chọn phương thức giao hàng bền vững.
Giám khảo đánh giá cao tính đổi mới nhưng khuyến nghị nhóm nên bắt đầu từ một danh mục sản phẩm cụ thể thay vì quá dàn trải.
Từ “hạt giống” đến hành trình khởi nghiệp xanh
Tiến sĩ Võ Thị Ngọc Dung, giám khảo cuộc thi nhận xét, “Tôi thật sự bất ngờ với sự sáng tạo, kỹ năng trình bày và tầm nhìn bền vững của các bạn sinh viên. Nhiều bạn đã tiếp cận tư duy thị trường, mô hình kinh tế tuần hoàn và ESG một cách bài bản”.
Còn theo ThS. Trần Quốc Bảo, “một số dự án hoàn toàn có thể tiếp cận chương trình EPR, tham gia chuỗi giá trị ngành hàng, hoặc liên kết với doanh nghiệp để thử nghiệm thực tế”.
Trong khi đó, TS.Trịnh Bảo Sơn – Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM đặt ra rất nhiều câu hỏi cho các dự án, ý tưởng với nhiều vấn đề chuyên môn, như: khả năng phân hủy của bã trà và bã cà phê, và vật liệu làm ra nó thì tuyển chọn ra sao; nhiều ý tưởng này có sự lẫn lộn giữa thương hiệu đang có hiện nay ngoài thị trường; hay cần đánh giá cho kỹ quy trình kỹ thuật, cách làm để làm ra được loại sản phẩm; các số liệu chứng minh và vấn đề truyền thông thương hiệu khi vốn không có…
Một số hình ảnh từ cuộc thi:
