
Trong khuôn khổ Mekong Connect 2024, tại buổi giao lưu “Những câu chuyện – hành trình khởi nghiệp”, sáng 17/12, ông Watcharapong Radomsittipat, Chủ tịch Nhóm doanh nghiệp giao thương sản phẩm OTOP Thái Lan đã kể câu chuyện về một dự án OTOP đã biến trái sapôchê từ một trái “bỏ đi” ở Thái Lan thành một “trái hái ra tiền”.
Đó là một câu chuyện về một dự án khởi nghiệp với trái sapôchê và giành giải nhất quốc gia. Ở Thái Lan, người ta không thích ăn sapôchê, nhiều người vứt bỏ. Nhưng team OTOP không nghĩ thế, ông Watcharapong Radomsittipat. Họ đã vào nói chuyện với người nông dân xem có thể làm ra sản phẩm gì từ những trái sapôchê mà không phải vứt đi. Đầu tiên, rất đơn giản họ làm một hộp rất đẹp, bỏ những trái sapôchê vào để bán theo hộp. Ban đầu 3.500-4000 đồng một chục. Sau khi bỏ vào hộp đã bán được 100 bath (70.000 đồng).
“Yếu tố bán được giá ở đây là phải có thương hiệu. Có câu chuyện. Có nhãn mác của vùng miền. Người nông dân họ không biết sản phẩm họ có có giá trị. Chính phủ sẽ phải là người cho họ kiến thức để làm cho sản phẩm của họ có giá trị” – ông Watcharapong phân tích.
Tiếp tục câu chuyện về trái sapôchê. “Từ đó họ phát triển sản phẩm theo cách cao cấp hơn, làm thành kem sapôchê. Một hộp kem sapôchê bán được 50 bath (35.000 đồng). Như vậy một quả sapôchê (hồng xiêm) đã bán được với giá 35.000 đồng” – ông Watcharapong.
Ý tưởng này sau đó đã đi thi được giải nhất của tỉnh và sau đó được giải nhất toàn quốc, với giải thưởng 80.000 bath (56 triệu đồng).
Ông Watcharapong Radomsittipat, hiện là Chủ tịch Nhóm doanh nghiệp Giao thương sản phẩm OTOP Thái Lan (OTOP là chữ viết tắt của “One Tambon One Product” – Dự án hỗ trợ các hợp tác xã cộng đồng ở các đơn vị trực thuộc huyện trên khắp Thái Lan).
Buổi giao lưu “Những câu chuyện – hành trình khởi nghiệp”, sáng 17/12, thu hút sự quan tâm tham dự của lãnh đạo trung ương, địa phương và những chuyên gia, doanh nghiệp hàng đầu. Ảnh: BSA Media.
Ở Thái Lan mỗi tỉnh đều có một chủ tịch, ông Watcharapong Radomsittipat được bầu từ 76 vị chủ tịch này, và làm việc dưới sự chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp Thái Lan. Cách làm việc theo kiểu công tư kết hợp. “Nhiệm vụ của chúng tôi là chúng tôi phát triển thị trường, kết nối giữa người làm OTOP và chính quyền để chính phủ có thể hiểu những nguyện vọng, mong muốn của người làm OTOP để có thể có chính sách và giải pháp giúp đỡ kịp thời” – ông Watcharapong Radomsittipat chia sẻ.
Theo ông Watcharapong OTOP ở Thái Lan có ý nghĩa sâu sắc, kết nối một hàng hóa từ làng xã, người dân, văn hóa, kiến thức và kế thừa truyền thống. OTOP được quản lý trực tiếp từ một cơ quan chính phủ. Đến năm 2021 toàn Thái Lan có 208.267 sản phẩm OTOP, với 5 loại: thực phẩm, đồ uống, dệt may, đồ trang sức và thảo dược. Trong đó lớn nhất là đồ ăn, sau đó đồ trang sức, dệt may.
Hàng hóa chia thành 4 nhóm A-B-C-D theo chất lượng và năng lực của doanh nghiệp. Nhóm D xếp loại thấp chiếm số lượng lớn, còn nhóm A thì chỉ có một số sản phẩm đạt được (5% – nhóm A, nhóm chất lượng cao nhất).
Ở Thái Lan để làm OTOP đầu tiên người dân phải có một sản phẩm, sau đó ra ủy ban huyện để đăng ký sản phẩm OTOP. Toàn Thái Lan hiện có khoảng 700 ủy ban huyện có thể cấp chứng chỉ OTOP.
Theo ông Watcharapong người Thái Lan có 14 cách đưa các sản phẩm OTOP đến với thị trường, trong đó có một số kênh điển nhình như bán ở các lễ hội chùa. Ở Thái Lan làng nào cũng có chùa, có rất nhiều lễ hội chùa, đó là cơ hội tốt để mang sản phẩm đi bán.
Trước khi làm một sản phẩm, người Thái đã xác định rất rõ ràng là bán ở đâu, bán ở chỗ nào. Họ cũng rất linh hoạt trong việc tiếp cận thị trường, dựa vào thế mạnh của từng đơn vị, từng sản phẩm chứ không có một công thức cứng nhắc.
Ông Watcharapong nhấn mạnh, từ kinh nghiệm của Thái Lan, “cách nhanh nhất để kiếm tiền và đến với người tiêu dùng là gắn OTOP với du lịch, có shop bán otop trong các sự kiện, hay lên tivi và kết nối với 17 chỉ tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc”.
Chính phủ Thái Lan đã có chính sách xây dựng làng OTOP du lịch. Hiện toàn Thái Lan có 680 làng làm du lịch OTOP.
Ông Watcharapong Radomsittipat và Ông Thapana Boonlar – Chủ tịch Hội đồng tư vấn chuyên chiến lược OTOP, 1 trong 9 thành viên Hội đồng cố vấn phát triển kinh tế hoàng gia Thái, tại buổi tọa đàm trong khuôn khổ buổi giao lưu “Những câu chuyện – hành trình khởi nghiệp”, sáng 17/12. Ảnh: BSA Media.
Vai trò của chính phủ
Để thúc đẩy phát triển các sản phẩm OTOP hàng năm Thái Lan tổ chức các cuộc thi sáng tạo các sản phẩm OTOP. Đầu tiên là các cuộc thi cấp tỉnh sau đó đến cấp quốc gia. Cuộc thi tổ chức dựa vào các tiêu chí: có tính sáng tạo, đóng góp cho cộng đồng, có thể bán được không, cạnh tranh được không.
Thái Lan cũng có đề án hỗ trợ những người làm OTOP trẻ (15-20 tuổi). “Đây là vấn đề, vì có thể có nhiều người lớn tuổi cũng muốn bắt đầu làm, nhưng ở Thái Lan hiện nhiều người trẻ không quan tâm nên truyền thống, kiến thức bản địa có thể bị mất đi. Đó là điều đáng lo vì OTOP cũng là tài sản văn hóa dân tộc nên nếu không có người trẻ kế thừa thì là vấn đề đáng lo ngại” – ông Watcharapong nói.
Thái Lan cũng mở các trường dạy về OTOP, hiện có 7 trường dạy về OTOP ở Thái Lan.
Không chỉ hỗ trợ về kiến thức và kỹ thuật, theo ông Watcharapong, chính phủ Thái Lan còn có những hộ trợ về tài chính và đặc biệt là những trang bị kỹ thuật đòi hỏi chi phí cao. Đó là cách để giúp người nông dân tiết kiệm chi phí, để giá sản phẩm có thể cạnh tranh hơn.
Ở Thái Lan OTOP là là chiến lược quan trọng giúp người nghèo khắp đất nước. Một chiến lược để giúp người nông dân thoát đói, nghèo, khi họ có công ăn việc làm, nghề nghiệp, có thu nhập ổn định. Họ sẽ đi xem người dân họ có cái gì, họ có thể làm gì được từ những thứ họ có, chính phủ có thể giúp gì người nông dân để tạo ra sản phẩm, công ăn việc làm cho họ.
“Quan điểm của người Thái cũng giống người Trung Quốc, để giúp người nông dân phải từ cái gốc của họ” – ông Watcharapong chia sẻ.
Diễn đàn Mekong Connect năm 2024 diễn ra trong hai ngày 17 và 18/12/2024 tại Đại học An Giang, TP Long Xuyên, tỉnh An Giang, với chủ đề: “Đẩy mạnh hợp tác kinh tế, thương mại và công nghệ vùng ĐBSCL – TP.HCM và cả nước, hướng tới phát triển bền vững trong bối cảnh cạnh tranh mới”.
Mekong Connect 2024 với sự bảo trợ của Bộ NN&PTNT, Bộ KHCN, do UBND tỉnh An Giang và UBND TP.HCM đồng tổ chức và chủ trì. Cùng với đó là sự đồng hành của các tỉnh thành: Bến Tre, Cần Thơ, Đồng Tháp, Hậu Giang và Vĩnh Long.
Sự kiện được phối hợp thực hiện bởi: Sở Công Thương TP.HCM, Sở Công Thương An Giang, Sở Kế hoạch và Đầu tư An Giang, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư tỉnh An Giang, VCCI Đồng bằng sông Cửu Long và Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao (HVNCLC). Mekong Connect 2024 được điều phối bởi: Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và Hỗ trợ doanh nghiệp – BSA.