Dịch vụ 5G tạo sóng M&A thị trường viễn thông Đông Nam Á

92
True trở thành hãng viễn thông lớn nhất Thái Lan sau vụ sáp nhập với DTAC. Ảnh: Reuters

Sự xuất hiện của các dịch vụ viễn thông 5G đã kích hoạt đợt sáp nhập mới giữa các hãng viễn thông Đông Nam Á nhằm giảm bớt gánh nặng đầu tư. Tuy vậy, một số nhà quan sát e ngại về sự thống trị thị trường sẽ nằm trong tay số ít đối thủ.

Tại Thái Lan, True Telecom đứng thứ hai đã hợp nhất với Total Access Communication (DTAC) đứng thứ ba. Vẫn giữ tên cũ là True, công ty mới hiện kiểm soát hơn một nửa thị trường, qua mặt luôn hãng AIS từng là nhà cung cấp dịch vụ hàng đầu trong hơn hai thập niên qua.

Trong buổi họp báo nhằm đánh dấu cột mốc hoàn tất thương vụ sáp nhập trong tháng 3 vừa rồi, CEO Manat Manavutiveth của True cho biết hãng có kế hoạch mở rộng dịch vụ 5G để phủ sóng 98% dân số Thái Lan vào năm 2026.

Tại Malaysia, nhà cung cấp dịch vụ Celcom do Tập đoàn Axiata kiểm soát đã hợp nhất với Digi.com (với 49% vốn của hãng Telenor của Na Uy). Thương vụ M&A giữa hãng lớn thứ ba và thứ hai thị trường viễn thông Malaysia đã tạo nên gã khổng lồ mới với hơn 20 triệu khách hàng.

Động cơ của những vụ sáp nhập này là nhu cầu chi tiêu vốn để thúc đẩy việc mở rộng, cùng với các nguồn lực về nghiên cứu và phát triển (R&D). Theo hãng nghiên cứu GSMA của Anh, các khoản đầu tư trong lĩnh vực viễn thông ở châu Á – Thái Bình Dương dự kiến sẽ đạt 134 tỷ USD trong giai đoạn 2022-2025.

Chi tiêu cho 5G sẽ chiếm 75% chi phí đó và sự cạnh tranh để xây dựng mạng 5G ngày càng gia tăng.

Việc chuyển đổi sang các tiêu chuẩn viễn thông mới thường dẫn đến các thương vụ M&A ngành này. Năm 2014, hãng viễn thông lớn thứ ba ở Indonesia là XL Axiata đã mua lại công ty đứng thứ năm là Axis Telekom Indonesia.

Cùng năm đó, Myanmar cho phép Telenor và Ooredoo của Qatar tham gia thị trường, vốn do một hãng vận tải của chính phủ kiểm soát, để thu hút các khoản đầu tư cần thiết.

Thời Covid, mua sắm trực tuyến và thanh toán không dùng tiền mặt đã bùng nổ ở Đông Nam Á. Khi streaming trở thành chuyện thường ngày, chi phí dữ liệu tăng vọt. Phát triển mạng 5G trở thành vấn đề cấp bách.

Người dân Đông Nam Á đang dành nhiều thời gian hơn trên smartphone. Theo báo cáo do hãng DataReportal công bố đầu năm nay, người dân Philippines dẫn đầu khu vực với trung bình 5,5 giờ sử dụng Internet mỗi ngày trên các thiết bị di động.. Thái Lan và Indonesia cũng nằm trong top 10.

Nhu cầu dịch vụ 5G của Đông Nam Á có thể lớn hơn các thị trường khác. Nhà cung cấp thiết bị viễn thông Ericsson dự báo người dùng 5G ở Đông Nam Á và Châu Đại Dương sẽ đạt hơn 600 triệu vào năm 2028.

Sự thống trị thị trường của những công ty lớn đang là mối lưu tâm của nhiều người. Thị trường điện thoại di động Philippine gần như được phân chia hoàn toàn giữa Globe Telecom và PLDT. Các nhà phê bình đã đổ lỗi cho chất lượng của các dịch vụ không dây vì không tương xứng với chi phí nối mạng.

Đáp lại, chính quyền của cựu Tổng thống Rodrigo Duterte đã vận động các công ty khác tham gia vào ngành viễn thông. Tháng 3-2021, hãng Dito Telecommunity ra đời.

Chính phủ Thái Lan đã cho phép sáp nhập True và DTAC vào tháng 10 với các điều kiện như đặt giới hạn cho phí sử dụng theo pháp nhân mới. Tuy nhiên, nhiều người đã lo ngại các vụ sáp nhập có thể làm suy giảm chất lượng dịch vụ.

Trung Quốc đang nổi lên như một nguồn cung cấp thiết bị chính cho việc mở rộng mạng lưới 5G tại Đông Nam Á. Mỹ và các nước đồng minh luôn tìm cách ngăn chận các hãng Trung Quốc tham gia mảng dịch 5G trên sân nhà. Nhưng các hãng viễn thông Trung Quốc đã may mắn hơn khi giành được các thỏa thuận hợp tác ở Đông Nam Á do giá thành rất cạnh tranh.

AIS và hãng thiết bị viễn thông ZTE của Trung Quốc đã hình thành trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) cho mạng 5G vào tháng 9 năm ngoái nhằm phát triển các hệ thống robot vận chuyển tự động và xe tự lái. Trước đó, chính phủ Thái Lan đã công bố sẽ hợp tác với Huawei Technologies để thúc đẩy sử dụng 5G trong công nghiệp. Huawei cũng đang hợp tác với Indonesia trong việc đào tạo các chuyên gia 5G.

Các quốc gia Đông Nam Á đã tự xác định chính sách không chọn về phe nào dù là Mỹ hay Trung Quốc. Mặc dù Malaysia đã chọn hãng Ericsson của Thụy Điển để phát triển mạng 5G, nhưng các quan chức nhấn mạnh rằng kết quả dựa trên quy trình đấu thầu nghiêm ngặt. Họ nói “không có doanh nghiệp Trung Quốc nào bị loại vì lý do địa chính trị”.

Viettel thử nghiệm thành công sóng 5G cuối năm 2019 cùng với Mobifone và Vinaphone. Tuy nhiên, sau hơn ba năm, tỷ lệ thuê bao 5G của ba nhà mạng chỉ đạt 0,5%, khoảng 360.000 thuê bao. Ảnh: Viettel

Tháng 5-2019, Việt Nam là một trong những nước đầu tiên thiết lập thành công cuộc gọi điện thoại công nghệ 5G. Từ tháng 12-2020 đến nay, ba nhà mạng Viettel, Vinaphone và Mobifone đã thử nghiệm thương mại 5G tại hơn 40 tỉnh thành trên cả nước.

Tuy nhiên, trong khi nhiều nước đạt tiến bộ lớn trong thương mại hóa 5G thì Việt Nam vẫn chưa thể thương mại hóa 5G do tỷ lệ kết nối và sử dụng mạng 5G khá thấp. Trong tổng số hơn 71 triệu thuê bao băng rộng di động (3G, 4G, 5G) thì tỷ trọng thuê bao 5G chỉ đạt hơn 0,5%, khoảng hơn 360.000 thuê bao.

Việc triển khai mạng 5G trong ba năm Covid gặp khó khăn. Bên cạnh đó, các tiêu chuẩn công nghệ 5G về chất lượng sản phẩm và dịch vụ đang phát triển và chưa được quốc tế thống nhất ban hành. Nguồn lực đàu tư của Việt Nam cũng hạn chế. Việt Nam mới chỉ đầu tư 65 triệu USD cho 5G, trong khi các hãng lớn trên thế giới đầu từ 2 – 10 tỷ USD.

Song Hảo / Bản tin LBC