Mặc cho nỗ lực giúp bán hàng trong nước của chính quyền và các tập đoàn đại công nghệ, các doanh nghiệp xuất khẩu Trung Quốc bị tác động của thuế quan Mỹ có vẻ thờ ơ với thị trường nội địa do tỷ suất lợi nhuận quá thấp.
Bộ Chính trị Trung Quốc sẽ họp trong những ngày tới để thảo luận cách thức hỗ trợ nhà xuất khẩu bị tác động của thuế quan và hỗ trợ kích cầu trong nước.
Điệp vụ bất khả
Eno Qian là chủ một xưởng may ở miền đông Trung Quốc. Qian nói mỗi mặt hàng xuất đi nước ngoài cô lời được 20 nhân dân tệ (2,74 đô la), nhưng nếu bán trong nước thì chỉ lời khoảng hai tệ. Vì thề, chuyển sang thị trường địa phương trở nên “không khả thi” đối với doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi thuế quan của cô.
Bắc Kinh đang nỗ lực kêu gọi các nhà xuất khẩu tìm kiếm người mua địa phương như một giải pháp thay thế cho thị trường Mỹ hiện đang bị đóng băng sau khi Washington tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc lên 145%. Nhưng các công ty đại lục lại e ngại những chuyện phức tạp khi quay về với thị trường quê nhà.
Nhiều nhà máy phụ thuộc vào xuất khẩu đã than phiền rằng nhu cầu trong nước suy yếu, chiến tranh giá cả, lợi nhuận thấp, chậm thanh toán và tỷ lệ trả lại sản phẩm cao trên thị trường Trung Quốc.
Qian cho biết bà đã “quyết định không theo đuổi doanh số bán hàng trong nước” vì biên lợi nhuận mỏng và “rủi ro dòng tiền” do các nhà bán lẻ Trung Quốc không thanh toán đúng hạn hoặc yêu cầu trả các mặt hàng không bán được.
“Đối tác nước ngoài ổn định hơn”
Các nhà phân tích nói rằng những khó khăn này làm nổi bật sự phụ thuộc quá mức của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vào xuất khẩu để tăng trưởng, và cần nhanh chóng có các biện pháp thúc đẩy thu nhập của người tiêu dùng.
Họ tin rằng nếu không có biện pháp kích thích tài khóa thúc đẩy nhu cầu trong nước, bất kỳ sự gia tăng nào về nguồn cung sản phẩm trên thị trường Trung Quốc có thể phản tác dụng. Nguồn hàng dư dôi sẽ gây sức ép lên các doanh nghiệp và tăng áp lực giảm phát.
“Tại Trung Quốc, do sự cạnh tranh khốc liệt, biên lợi nhuận rất, rất mỏng, hoặc đôi khi gần như bằng không, điều này có thể khiến một số nhà xuất khẩu phá sản nếu họ chuyển sang thị trường trong nước”, giáo sư kinh tế He-Ling Shi thuộc Đại học Monash ở Melbourne nhận xét.
“Điều này sẽ khiến sức mua trở nên yếu đi, vì nếu mọi người phá sản, rõ ràng là họ không có thu nhập để mua hàng ở thị trường trong nước”.
Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết trong tháng này rằng một trong những chiến lược chính của họ để giảm thiểu tác động của việc tăng thuế quan của Tổng thống Donald Trump là hỗ trợ các nhà xuất khẩu bán nhiều hơn trong nước.
Nhân đó, bộ đã tổ chức các sự kiện “gặp gỡ” trên khắp Trung Quốc, bao gồm cả ở Bắc Kinh, Quảng Châu và đảo Hải Nam, quy tụ các nhà sản xuất và nền tảng thương mại điện tử, siêu thị và các nhà bán lẻ khác.
Chính quyền địa phương đang thành lập các lực lượng đặc nhiệm để tìm giải pháp cho các vấn đề mà các nhà xuất khẩu nêu ra, bao gồm những gì các quan chức xác định là “không quen thuộc với thị trường trong nước, thiếu kinh nghiệm hoạt động và nhận thức về thương hiệu thấp”.
Doanh nghiệp nhỏ cần hỗ trợ thuế và trợ cấp
Gã khổng lồ thương mại điện tử JD.com đã tuyên bố sẽ tung ra một quỹ trị giá 200 tỉ nhân dân tệ (27,35 tỉ đô la) để giúp các nhà xuất khẩu bán sản phẩm trong nước trong năm tới. Công ty cho biết gần 3.000 công ty đã thực hiện các cuộc điều tra – khoảng 0,4% các công ty Trung Quốc tham gia vào hoạt động thương mại nước ngoài.
Công ty giao hàng Meituan nói rằng sẽ giúp các nhà xuất khẩu về tiếp thị và các lĩnh vực khác.
Nhưng Qian cho biết điều cô thực sự cần là sự hỗ trợ “về mặt thuế và trợ cấp”. Cô đã mất 30% doanh số do thuế quan của Hoa Kỳ và đã phải cắt giảm nhân sự.
“Trong trường hợp xấu nhất, chúng tôi có thể phải đóng cửa nhà máy”, Qian nói.
David Lian, người quản lý một nhà máy sản xuất đồ lót ở miền Nam Trung Quốc, cho biết thị trường trong nước “cực kỳ nhạy cảm về giá, với chi phí khuyến mại cao và thường xuyên bị trả lại”.
Ông cho biết, khách hàng nước ngoài đặt hàng bán buôn số lượng lớn, trong khi thị trường Trung Quốc chủ yếu là “bán lẻ và các lô hàng nhỏ”. Ông đang tìm kiếm khách hàng mới ở Trung Đông, Nga, Trung Á và châu Phi.
Bà Liu, công ty xuất khẩu sản phẩm đèn chiếu sáng ở thành phố Ninh Ba phía đông, nói rằng đã đến lúc cần thành lập một nhóm chuyên thúc đẩy doanh số bán hàng trong nước.
“Chúng tôi là một công ty nhỏ và không có đủ năng lượng cho việc đó”, bà Liu nói.
Bộ Chính trị Trung Quốc dự kiến sẽ họp trong những ngày tới. Các nỗ lực hỗ trợ sự chuyển dịch sang thị trường trong nước cho các nhà xuất khẩu sẽ là trọng tâm chính.
Giáo sư Shi cho biết điều này chủ yếu nhằm mục đích cho người dân trong nước thấy được khả năng ứng phó của Bắc Kinh trước các thách thức từ Washington.
Các nhà kinh tế nói các biện pháp kích cầu đóng vai trò quan trọng.
Doanh số bán lẻ của Trung Quốc năm ngoái đạt 43.200 tỉ nhân dân tệ (5.920 tỉ đô la), hơn 11 lần kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ là 3.700 tỉ nhân dân tệ.
Về mặt lý thuyết, “khoản mất trắng” 2.000 tỉ nhân dân tệ trong doanh số xuất khẩu sang Mỹ trong hai năm tới có thể được bù đắp bằng mức tăng 4% trong tiêu dùng trong cùng kỳ, nhà phân tích Julian Evans-Pritchard của Capital Economics ước tính.
Nhưng ông cho biết, người tiêu dùng sẽ không rút tiền tiết kiệm để tiêu xài nếu họ không cảm thấy tự tin về triển vọng kinh tế hoặc trừ khi chính phủ cam kết cung cấp nhiều phúc lợi xã hội hào phóng hơn. Mặt khác, tiền lương phải tăng với tốc độ nhanh, điều này khó có thể xảy ra do đòn thuế quan giáng vào người sử dụng lao động, nhà kinh tế nhấn mạnh.
“Các biện pháp gắn liền với mạng lưới an sinh xã hội, đặc biệt là cải cách lương hưu và tài chính đã quá hạn từ lâu, là chìa khóa”, Minxiong Liao, chuyên gia kinh tế cấp cao tại GlobalData.TS Lombard APAC cho biết.
Theo Reuters
Ricky Hồ / BSA Media
