Sáng ngày 12/3, tại khách sạn Sài Gòn, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh, Hội doanh nghiệp HVNCLC và Câu lạc bộ doanh nghiệp dẫn đầu – LBC tổ chức hội thảo Hội thảo: “Ngành hàng tiêu dùng và phân phối “Xu hướng M&A và chiến lược kêu gọi đầu tư bền vững cho doanh nghiệp Việt Nam”. Rất nhiều các vấn đề quan trọng đã được các chuyên gia chia sẻ, sẽ là một bài học cho các doanh nghiệp muốn “bán một nửa”, hay “bán hết” cho các nhà đầu tư…
Nhà báo Hồ Nguyên Thảo, người theo dõi nhiều năm trong lĩnh vực mua bán sáp nhập (M&A) cho hay, từ năm 1996 đến hết năm 2022, có khoảng 6.550 thương vụ M&A tại Việt Nam, trong đó nổi bật là ba làn sóng thâu tóm doanh nghiệp Việt Nam từ: Thái Lan, Hàn Quốc và Nhật Bản.
Xét về giá trị các thương vụ, chia sẻ tại sự kiện, TS. Nguyễn Tuấn Anh – Đại học RMIT Nam Sài Gòn cho hay, top 5 deal giá trị nhất 2023 thuộc về nhà đầu tư ngoại.
“Theo số liệu từ KPMG, tổng giá trị giao dịch M&A trong 10 tháng đầu năm 2023 là 4,4 tỷ USD với hơn 260 thương vụ, trong đó 80% giá trị giao dịch từ các ngành y tế, tài chính, và bất động sản. Giá trị trung bình các thương vụ là 54,5 triệu USD. Về xu hướng, xu hướng M&A và gọi vốn của nhà đầu tư là nhắm tới những doanh nghiệp có chiến lược đầu tư sản phẩm ổn định và lâu dài, chốt thương vụ trong lĩnh vực có thể tận dụng được mức định giá rẻ (bất động sản, xây dựng) và tích cực, sôi động”, TS. Nguyễn Tuấn Anh nói.
Tiến sĩ Nguyễn Tuấn Anh đưa ra những khuyến nghị cho cơ quan quản lý, cần tạo môi trường chính sách ở Việt Nam thuận lợi cho hoạt động thoái vốn, bởi khi rót tiền vào, nhà đầu tư cân nhắc phải lấy ra được, và tạo điều kiện rút ngắn thời gian hoàn tất các thương vụ. Về phía doanh nghiệp, các yếu tố chính thúc đẩy các thương vụ M&A trong tương lai là xu thế về ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) ngày càng tăng cao.
“Vì vậy các doanh nghiệp cần phải lên kế hoạch quản lý hiệu quả, làm mạnh và xây dựng hồ sơ cá nhân của mình, vì các doanh nghiệp thế giới chú tâm đến đánh giá năng lực liên doanh”, ông Tuấn Anh khẳng định.
Còn theo luật sư Đào Tiến Phong – Công ty tư vấn InvestPush Legal, có nhiều thứ cần chuẩn bị trong từng giai đoạn trước, trong và sau M&A. Quan trọng nhất là giai đoạn chuẩn bị, trong đó, cần chú ý đến vấn đề cấu trúc, mô hình của doanh nghiệp, là công ty cổ phần hay công ty TNHH, vấn đề thuế thu nhập cá nhân…
Các diễn giả chia sẻ tại sự kiện
Các hoạt động về báo cáo thuế từ hoạt động chuyển nhượng cũng hết sức lưu ý để tránh bị phạt. Bên cạnh đó là vấn đề tái cấu trúc doanh nghiệp, nhân sự, quản lý cũng có thể xảy ra nhiều mâu thuẫn, vì khi nhà đầu tư mới vào họ sẽ tham gia cùng mình trong tất cả các hoạt động… do đó, không cẩn thận chúng ta sẽ phải hầu tòa trong các sự vụ.
Trong khi đó, bà Minh Huỳnh – Giám Đốc Quỹ Tael Partners cho rằng, hoạch định tài chính, huy động vốn cần phải đặt ra hai câu hỏi lớn: Tại sao cần huy động vốn? Tại sao mình lại cần đối tác vào? Mình cần gì ở đối tác mới: vốn, công nghệ, quản lý? Sau đối tác này mình có mời đối tác khác hay không? Câu hỏi thứ hai là khi nhà đầu tư vào với mình thì hậu quả, hệ quả, cách quản lý mới sẽ thay đổi, kỳ vọng như thế nào? Sau khi trả lời được tất cả các câu hỏi trước khi tính đến chuyện kêu gọi nhà đầu tư góp vốn.
Dưới góc nhìn của một chuyên gia kinh tế có nhiều kinh nghiệm, bà Phạm Chi Lan cho hay: “Đối với các doanh nghiệp, việc tìm kiếm các nguồn vốn từ bên ngoài, hiện nay đang là một xu hướng lớn, bởi đi cùng với vốn là những yếu tố khác mà các doanh nghiệp đang công nghệ, kĩ năng, quản trị, hệ thống thị trường, sự kết nối, tham gia vào các chuỗi giá trị mới,… Việc phân bổ chính sách vĩ mô, làm sao có thể tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn tốt hơn, không chỉ nguồn vốn trong nước mà còn cả nguồn vốn nước ngoài, đây chính là việc chính phủ cần quan tâm nhiều hơn nữa. Chính sách của Việt Nam hiện nay, vẫn ưu đãi đầu tư nước ngoài nhiều hơn so với doanh nghiệp tư nhân trong nước, ngay cả vị thế trong các phi vụ M&A các doanh nghiệp tư nhân trong nước đã ở vị thế yếu hơn”.
Theo bà Phạm Chi Lan, có hai kiểu M&A với doanh nghiệp Việt Nam. Một là các doanh nghiệp muốn tìm nhà đầu tư mới chung sức, cùng nhau phát triển bền vững, lâu dài, nâng cao vị thế cạnh tranh. Hai là những doanh nghiệp muốn “bánh mình” rút khỏi thị trường. Bà cũng thể hiện sự lo ngại cho nền kinh tế chung của Việt Nam khi doanh nghiệp “bán mình” việc này làm cho mặt nội lực của Việt Nam bị suy yếu đi, dẫn đến việc các nhà đầu tư nước ngoài mất niềm tin vào thị trường Việt Nam.
