Các quan chức Thái Lan đã phát động chiến dịch lớn nhằm kiểm soát và tiêu diệt loài cá xâm lấn có nguồn gốc từ Châu Phi đã gây ra thiệt hại đáng kể cho ngành công nghiệp hải sản.
Cá rô phi đen là loài ăn tạp, có thể sống trong nước ngọt, nước lợ và cả nước mặn. Loài này được biết đến với khả năng sinh sản nhanh chóng: Trứng nở sau khoảng 20 ngày, với 99% nở thành công.
Tính đến cuối tháng 7, cá rô phi đã được tìm thấy ở ít nhất 16 trong số 77 tỉnh của Thái Lan (bao gồm cả khu vực hành chính Bangkok). Cá rô phi đã gây ra thiệt hại hơn 300.000 baht (8.500 USD) cho mỗi trang trại nuôi tôm ở một số nơi.
Cá rô phi đen đang là mối đe dọa lớn đối với ngành thủy hải sản của Thái Lan, trong khi tập đoàn thực phẩm Charoen Pokphand đang bị chỉ trích dữ dội vì bị cáo buộc “đã phát tán loài cá thực dân này”.
Năm 2010, CP Foods, công ty con của Charoen Pokphand, được phép của Bộ Thủy sản nhập khẩu 2.000 cá rô phi đen vào Thái Lan cho mục đích nghiên cứu và nhân giống. Nhưng sau đó một tháng, nghiên cứu này đã bị hủy bỏ sau khi cá chết nhiều trong các ao thử nghiệm. CP Foods nói đã nộp văn bản cho Bộ Thủy sản để giải thích trình tự các sự kiện, nhấn mạnh rằng đã xử lý đúng quy định số cá còn sống sót. Nhưng sau đó, loài cá mới bắt đầu xuất hiện ở ao hồ, sông nước địa phương vào năm 2012, theo đài Thai PBS World. Ước tính thiệt hại của các trang trại lúc đó là khoảng 150-350 triệu baht.
Theo báo cáo của Liên hiệp quốc năm 2023, các loài thực vật và động vật xâm lấn đã gây thiệt hại cho nền kinh tế toàn cầu ít nhất 423 tỷ USD mỗi năm. Các loài này cũng là nguyên nhân làm biến mất 60% loài thực vật và động vật bị tuyệt chủng được tổ chức này ghi nhận.
Bangkok Post đưa tin Bộ Thủy sản đã bác bỏ mọi tuyên bố của CP Foods và nói kết quả xét nghiệm ADN cho thấy tất cả cá rô phi đen tìm thấy ở Thái Lan đều có nguồn gốc từ đàn cá bố mẹ.
Tuy vậy, hồi cuối tháng 7 vừa rồi, CP Foods đã không xuất hiện trong phiên điều trần của tiểu ban Hạ viện về các vấn nạn của cá rô phi. Điều này càng khiến người Thái lo ngại, đồn đoán nhiều hơn về mối liên hệ giữa công ty này với loài cá xâm lấn. Một số nghị sĩ Hạ viên đã ám chỉ đến khả năng đưa ra hành động pháp lý với CP Foods.
Nhưng bộ này đã không chính thức đổ lỗi cho CP Foods. Nhưng cho đến, câu chuyện “thủ phạm là ai” vẫn để ngỏ. Cho đến nay, thủ phạm vẫn chưa được xác định rõ ràng.
Chính phủ Thái Lan đã tuyên chiến với loài cá này trong tháng 7, bao gồm thu mua cá rô phi đen được đánh bắt với giá cao hơn giá thị trường khoảng 7-10 baht/ký. Khoảng 250.000 cá rô phi đã được biến đổi gien nhằm tạo ra thế hệ không thể sinh sản đã được thả vào tự nhiên.
CP Foods cho biết đang hợp tác với các nhà chức trách để ứng phó với các loài không phải bản địa. Ngoài việc mua 2 triệu kg cá rô phi đen, công ty sẽ hỗ trợ phát triển thực phẩm kết hợp cá, cũng như thả các loài săn mồi tự nhiên của cá rô phi đen vào tự nhiên.
Tuy nhiên, hôm 12-8 Hội đồng Luật sư Thái Lan đã tuyên bố kế hoạch khởi kiện các bộ và các công ty được xem là nguyên nhân phát tán cá rô phi đen ra đồng ruộng Thái Lan và gây hại cho nông dân. Khoảng 250 chủ trang trại đã tuyên bố sẽ tham gia vụ kiện tập thể này.
Ricky Hồ / BSA Media
